Tester

Fyrst grev du ein snøprofil. Målet ditt er å lage ei snøblokk som er 90 cm brei og 30 cm djup. Den må vere så høg at du kjem nedanfor dei svake laga du vil undersøke, men den bør ikkje vere høgare enn ein drøy meter. Det er enklast å sjå korleis ein gjer dette på filmane vis viser på denne sida.

Viss snøoverflata er hard og snøoverflata er bratt så jevnar du ut overflata der spaden skal ligge. Viss det er laussnø på overflata så skal den ligge igjen. 

Sag først bak søyla. Deretter sagar du på sidene og fjernar snøen frå den eine sidekanten.  Når du frigjer søyla i denne rekkefølgja er det minst sjangs for at påverkar søyla unødig og får falske resultat. Dette kan du gjere med ei lang snøsag eller ei kort sag og ein wire som er laga til dette bruket.

Deretter legg du spaden på øverst, på eine enden av blokka slik at heile spadebladet er på blokka. Legg spaden på den enden av søyla der snødekket er tynnast viss det er skilnad på dette. Då vert det kortast veg frå overflata og ned til svake lag. 

Slå fyrst med 10 forsiktige slag frå handledd, deretter 10 frå alboge og til slutt med 10 frå skulder.

Resultatet noterar du slik

ECTPV - brot oppstår og forplantar seg over heile søyla ved frigjering

ECTP## - brot oppstår og forplantar seg over heile søyla etter ## slag. Maks antal slag er 30

ECTN## - brot utan forplanting etter## slag

ECTX - Ingen brot under testen (etter 30 slag)

Døme: ECTP12@85cm - betyr at søyla gjekk til brot med forplanting (P) gjennom heile søyla etter 12 slag 85 cm frå overflata.

Forklaring på dei vanligaste valga under stabiltetstest i regObs finn du i felthandboka på side 38-40.

Du har kanskje høyrt om at observatørane i snøskredvarslinga brukar noko som heiter "lille blokktest" når dei gjer observasjonar? Det er ingen stabilitetstest men ein ein metode for å gjennkjenne svake lag.

Framgongsmåten er enkel: lag ei søyle som er 40cm x 40 cm. Den bør ikkje vere høgare enn 1-1,5 meter. Slå på søyla frå sida. Du byrjar på toppen og slår fleire slag nedover på sida av søyla ned til botn. Fyrst lett, så hardt. 

Viss du får brot i søyla ser du nøye på snøkrystallane i brotet og analyserar dei. Kanskje har du funnet skredproblemet frå varsel, eller du kan ha funnet eit heilt anna svakt lag som du må ta hensyn til i det området du er.

Du kan lese meir om dette i faktaark om Systematisk snødekkeundersøking

PST indikerer hvor lett et brudd forplanter seg utover i det svake laget du gjør testen i.

Prosedyre: Isoler en søyle med 30 cm bredde og 100 cm lengde (lengde i hengretning). Dybden på søylen skal vere stor nok til at det svake laget du vil undersøke er i den isolerte søylen. Hvis svakt lag ligger dypere enn 100 cm skal lengden på blokka/søylen være minst like lang som avstand fra overflate til svakt lag.

Dra snøsagen med den butte enden først med en fart på 10-20 m/s langs / gjennom det svake laget oppover bakken inntil en får brudd i det svake laget. Marker punktet sagen var kommet til da bruddet oppstod. Etter du har notert resultatene tar du vekk blokka over svakt lag og sjekker om sagen har fulgt svakt lag eller om du har saget i over eller underliggende snø. Hvis det siste er tilfellet må du prøve en gang til

Resultatet noterer du slik: PST X/Y <End/Arr/SF> Z

X er posisjonen til sagen da bruddet oppstod

Y er lengden av hele søylen i hengretningen

End betyr at bruddet forplantet seg over hele søylen

Arr betyr at bruddet ikke forplantet seg over hele søylen

SF betyr at en får brudd i overliggende blokk

Z er avstand fra snøoverflate til svakt lag som blir undersøkt

For eksempel: «PST 25/100 END 74» Bruddet forplantet seg utover hele søylen som var 100 cm lang etter man hadde ført sagen 25 cm langs svakt lag. Det svake laget var 74 cm under overflaten.

Å utføre denne testen krev mykje graving. Men som ein tommelfinger-regel kan ein sei at dess større areal ein test har dess betre er testen. Testen kan også gje gode visuelle resultat og kan difor vere fin under opplæring.  Testen gjev best resultat i terreng brattare enn 30 grader, ein må då velje heng som er så låge at det ikkje er farleg å opphalde seg der med tanke på snøskred.

Framgongsmåte: Isoler ei blokk med 2m breidde og 1,5m i hengretning. Henget skal vere brattare enn 30 grader. Grav djup nok til at ein har inkludert svake lag ein vil teste. Belast blokka og noter resultat etter følgjande tabell:

• RB1 - Blokka løysnar ved graving eller saging i bakkant.
• RB2 - Skiløpar går forsiktig inn på øvre del av blokka frå oppsida. (ca 35 cm frå kutt etter saging)
• RB3 - Skiløpar gjer knebøy for å komprimere snøen. Beina skal vere samla, helen skal vere på skia heile tida.
• RB4 - Skiløpar hoppar opp og landar på same stad.
• RB5 - Skiløpar hoppar og landar ein gong til på same stad.
• RB6 - Viss snøoverflata er hard: ta av skia og hopp ei gong på same stad. Viss snøoverflata er laus slik at hopping utan ski vil kunne treng gjennom snøen har du skia på og går 3o cm lengre ned. Ta ein knebøy og tre hopp på same stad.
• RB7 - Ingen av belastingstega over fører til klart og tydeleg brot.